Migrująca arystokracja. Publiczno-administracyjne wymiary aspiracji elit śląskich epoki baroku.

dr hab. Jarosław Kuczer, Prof. UZ (University of Zielona Góra, Department of Law and Administration)

Abstrakt

Rozwój elit arystokratycznych w okresie od początku XVII do połowy XVIII w. związany był w dużej mierze z migracją na Śląsk licznych rodzin szlacheckich. Po środkowo- oraz późnośredniowiecznych procesach osiedleńczych, była to bodaj trzecia tego typu fala migracji. Z zachowaniem wszelkich proporcji odpowiadała ona rozmiarami swym poprzedniczkom. W okresie pobiałogórskim, król czeski, a cesarz rzymski, zdecydował o wprowadzeniu zdeklarowanej polityki definiowania struktury lennej w oparciu o oddanych sobie urzędników. Temu właśnie służyć miała odnowiona administracja publiczna, funkcjonująca w duchu absolutystycznego etatyzmu. Nowi książęta, hrabiowie i baronowie wraz z tytułem, czy majątkiem i innymi atrybutami elitarności, to często właśnie dopiero na Śląsku uzyskiwali wprowadzenie na konkretny urząd, świadczący o pozycji pośród równych stanem. Arystokracja cudzoziemska z powodzeniem rywalizowała ze starymi rodami możnowładczymi, przywiązanymi do stanowych zasad wolnościowych, rozumianych szeroko w wymiarze wyznaczanym przez coraz bardziej ignorowane przez cesarza przywileje. Rywalizując natomiast miała przewagę związaną z samą sytuacją, w jakiej się znalazła. Została bowiem stworzona w myśl postulatów bycia lojalną, stronniczą i wdzięczną. W związku z powyższym, niniejszy artykuł traktuje o problemie udziału „imigrantów szlacheckich” w pracach administracji śląskiej, w okresie po utworzeniu w 1629 r. Urzędu Zwierzchniego. Zamknięcie rozważań naturalnie związane jest z datą 1740 r. i zmianą układu politycznego w tej części Europy.